સંસ્કૃતિ અને વારસો ફોટોઝ

આસ્થાનું એડ્રેસ: કુંભ મેળામાં પણ મુંબઈનાં તિરૂપતિ મંદિરની છે બોલબાલા

આજે આપણે જે આસ્થાના એડ્રેસ પર જવાનાં છીએ તે તિરૂપતિ બાલાજી મંદિર છે. અને હા, આ સાઉથનું મંદિર નથી. પણ મુંબઈના ઘાટકોપર વિસ્તારમાં આવેલું છે. ઘાટકોપર પૂર્વમાં તિલક રોડ પર આ મંદિર આવેલું છે. અહીં જે ભગવાન વેંકટેશની મૂર્તિ છે તે તિરુપતિ બાલાજી મંદિરમાં આવેલી મૂર્તિ સમાન જ છે. તો, આવો મુંબઈનાં આ પ્રાચીન મંદિરનાં દર્શનાર્થે જઈએ. માયાનગરી મુંબઈમાં અનેકવિધ ફરવા લાયક સ્થળો છે. મોટા-મોટા મૉલ્સ, સિનેમાઘરો, બીચ પર લોકો એન્જૉય કરવા પહોંચી જતાં હોય છે. આ બધાની વચ્ચે મુંબઈમાં કેટલાય જૂના-જાણીતાં ધાર્મિક સ્થળો આવેલા છે. આ આસ્થાના સ્થાનો પોતાનો ભવ્ય ઇતિહાસ લઈને આજે પણ અડીખમ ઊભા છે. ભલે આ નગરી માયાનગરી કહેવાતી હોય પણ અહીં એટલાં જ સુંદર દેવી-દેવતાઓના મંદિર, મસ્જિદ, દેરાસરો, ગુરુદ્વારા, ચર્ચ વગેરે ધાર્મિક સ્થળો પણ આવેલા છે જ્યાં અનેક શ્રદ્ધાળુઓ પરિવારસહ બે ઘડી શાંતિનો પોરો ખાવા પહોંચી જાય છે. ગુજરાતી મિડ-ડે ડૉટ કૉમ તમારી માટે લઈને આવ્યું છે ‘આસ્થાનું એડ્ર્સ’ જ્યાં અમે તમને દર મહિનાના પહેલા અને ત્રીજા મંગળવારે વિવિધ ધાર્મિક સ્થળોની મુલાકાતે લઈ જશું. જો તમારી આસપાસ પણ આવું જ કોઈ ધાર્મિક સ્થળ હોય તો તેની માહિતી અમને `dharmik.parmar@mid-day.com` પર મોકલી આપશો.

21 January, 2025 12:00 IST | Mumbai | Dharmik Parmar

કવિવાર : એક છોકરો પતંગ લઈને દોડ્યો રે... રમેશ પારેખની કવિતાઓનું આકાશ

‘ગુજરાતી ભાષા મરી પરવારી છે’ ‘ગુજરાતી ભાષા વેન્ટિલેટર પર છે’ આવાં વાક્યો તમે સાંભળ્યા હશે. કદાચ તમે પણ આવું જ વિચારતાં હશો. પરંતુ ગુજરાતી ભાષા કેટલાય કવિ-લેખક-પત્રકારોના ખોળે રમી-રમીને ઊછરી છે અને આવી સમૃદ્ધ ભાષા બળાપાનો ભોગ નથી બનતી. આપણે જીવ બાળવાને બદલે ભાષાના વારસાનો દીવો કરી તેનો મનમાં અને હૈયામાં ઉજાસ કરીએ. ગુજરાતી કવિતાઓનો રસાસ્વાદ આવો જ એક પ્રયાસ છે, જેનાં થકી આવી મહામૂલી ભાષાની ઉત્તમ રચનાઓ અને તેના સર્જકોને ફરી જીવીએ, ફરી મમળાવીએ. આ કવિતાના શબ્દોની પાંખે બેસી કોઇ નવા બ્રહ્માંડની સફર કરી શકાય એ માટે ગુજરાતી મિડ-ડે ડૉટ કૉમ આપની માટે ગુર્જર ભાષાનાં જાણીતાં કવિઓનાં જીવન-કવન અને કવિતાઓ લઈને આવ્યું છે આ ‘કવિવાર’માં. આવો સાથે મળી દર બીજા અને ચોથા મંગળવારે ‘કવિવાર’ ઉજવીએ. આપ સૌને મકરસક્રાન્તિની શુભકામનાઓ. આજે કવિવારમાં રમેશ પારેખની કવિતાઓ માણવાની છે. અમરેલીનું છ અક્ષરનું આ નામ જેણે ગુજરાતી કાવ્યસંસારને સમૃદ્ધ કર્યો. ‘ક્યાં’ (૧૯૭૦), ‘ખડિંગ’ (૧૯૭૯), ‘ત્વ’ (૧૯૮૦), ‘સનનન’ (૧૯૮૧), ‘ખમ્મા આલાબાપુને’ (૧૯૮૫) અને ‘વિતાન સુદ બીજ’ (૧૯૮૯) જેવા માતબર સંગ્રહો આપનાર આ સર્જકે સદાબહાર ગીતો, ગઝલો આપ્યા છે. બાળસાહિત્ય ક્ષેત્રે પણ તેઓનું માતબર પ્રદાન રહ્યું છે.

14 January, 2025 01:49 IST | Mumbai | Dharmik Parmar

આસ્થાનું એડ્રેસ: મુંબઈના આ મંદિરમાં સગાઈ થઈ તો સાત જન્મો સુધી અકબંધ રહે છે જોડી

મુંબઈનાં વિવિધ શ્રદ્ધાસ્થાનોની મુલાકાતે આપણે જઈએ છીએ. એ જ શૃંખલામાં આજે તમને એક વિશિષ્ટ માન્યતાને કારણે ચર્ચામાં રહેતા મંદિરે લઈ જવા છે. અત્યારે લગ્નનો ગાળો છે. વર્ષ ૨૦૨૫માં નવયુગલો લગ્નગ્રંથિથી જોડાઈને જીવનનાં નવા અધ્યાયનો પ્રારંભ કરી રહ્યાં છે ત્યારે મુંબઈના દહીંસરમાં આવેલ ભાટલા દેવી મંદિર વિષે જાણવું રોચક રહેશે. માયાનગરી મુંબઈમાં અનેકવિધ ફરવા લાયક સ્થળો છે. મોટા-મોટા મૉલ્સ, સિનેમાઘરો, બીચ પર લોકો એન્જૉય કરવા પહોંચી જતાં હોય છે. આ બધાની વચ્ચે મુંબઈમાં કેટલાય જૂના-જાણીતાં ધાર્મિક સ્થળો આવેલા છે. આ આસ્થાના સ્થાનો પોતાનો ભવ્ય ઇતિહાસ લઈને આજે પણ અડીખમ ઊભા છે. ભલે આ નગરી માયાનગરી કહેવાતી હોય પણ અહીં એટલાં જ સુંદર દેવી-દેવતાઓના મંદિર, મસ્જિદ, દેરાસરો, ગુરુદ્વારા, ચર્ચ વગેરે ધાર્મિક સ્થળો પણ આવેલા છે જ્યાં અનેક શ્રદ્ધાળુઓ પરિવારસહ બે ઘડી શાંતિનો પોરો ખાવા પહોંચી જાય છે. ગુજરાતી મિડ-ડે ડૉટ કૉમ તમારી માટે લઈને આવ્યું છે ‘આસ્થાનું એડ્ર્સ’ જ્યાં અમે તમને દર મહિનાના પહેલા અને ત્રીજા મંગળવારે વિવિધ ધાર્મિક સ્થળોની મુલાકાતે લઈ જશું. જો તમારી આસપાસ પણ આવું જ કોઈ ધાર્મિક સ્થળ હોય તો તેની માહિતી અમને `dharmik.parmar@mid-day.com` પર મોકલી આપશો.

07 January, 2025 09:59 IST | Mumbai | Dharmik Parmar

લોકોએ ક્યાંક ૧૨ના ટકોરે ૧૨ દ્રાક્ષ ખાધી, ક્યાંક બારીમાંથી જૂનું ફર્નિચર ફેંક્યું તો ક્યાંક મધરાતે સૂટકેસ લઈને દોડ્યા

દુનિયાભરમાં નવા વર્ષને મનાવવાની અજબગજબ પરંપરા

નવા વર્ષની ઉજવણીને શુભ બનાવવા માટે દુનિયાભરમાં અલગ-અલગ પ્રકારની પરંપરા અપનાવવામાં આવે છે અને એમાંથી કેટલીક પરંપરાઓ ખરેખર આપણા દિમાગને ચકરાવે ચડાવી દે એવી હોય છે. આજે એવી પરંપરાઓની અહીં વાત કરી છે.

02 January, 2025 02:25 IST | Washington | Gujarati Mid-day Correspondent

કવિવાર: જેના શબ્દો સમાજ માટે બની રહ્યા `માસ્તરની સોટી` - કવિ દલપતરામ

સમાજ સુધારા માટે પોતાની કલમનાં શસ્ત્ર વડે જે લડે તે કવિ. એવા કવિઓમાં દલપતરામ આવે. સૌરાષ્ટ્રના વઢવાણમાં જન્મેલા આ કવિએ બાપાની પીંપરથી શરૂ કરેલી સર્જન યાત્રા અનેક સંગ્રહો અને ગ્રંથો સુધી વિસ્તરીને આજે ગુર્જર ભાષાને મ્હેંકાવી રહી છે. સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયની તેમના જીવન પર ઊંડી અસર જોવા મળે છે. `સત્સંગના કવિ` તરીકેનું બિરુદ પણ તેમને મળેલું છે. તેમણે પોતે જ કહ્યું છે કે મારી કવિતાઓ પત્રપુષ્પવાળી શ્રીમાળી તણી છાબ છે` આવો આ છાબમાંથી કશુંક ચૂંટીને સૂંઘવાનો પ્રયાસ કરીએ. ‘ગુજરાતી ભાષા મરી પરવારી છે’ ‘ગુજરાતી ભાષા વેન્ટિલેટર પર છે’ આવાં વાક્યો તમે સાંભળ્યા હશે. કદાચ તમે પણ આવું જ વિચારતાં હશો. પરંતુ ગુજરાતી ભાષા કેટલાય કવિ-લેખક-પત્રકારોના ખોળે રમી-રમીને ઊછરી છે અને આવી સમૃદ્ધ ભાષા બળાપાનો ભોગ નથી બનતી. આપણે જીવ બાળવાને બદલે ભાષાના વારસાનો દીવો કરી તેનો મનમાં અને હૈયામાં ઉજાસ કરીએ. ગુજરાતી કવિતાઓનો રસાસ્વાદ આવો જ એક પ્રયાસ છે, જેનાં થકી આવી મહામૂલી ભાષાની ઉત્તમ રચનાઓ અને તેના સર્જકોને ફરી જીવીએ, ફરી મમળાવીએ. આ કવિતાના શબ્દોની પાંખે બેસી કોઇ નવા બ્રહ્માંડની સફર કરી શકાય એ માટે ગુજરાતી મિડ-ડે ડૉટ કૉમ આપની માટે ગુર્જર ભાષાનાં જાણીતાં કવિઓનાં જીવન-કવન અને કવિતાઓ લઈને આવ્યું છે આ ‘કવિવાર’માં. આવો સાથે મળી દર બીજા અને ચોથા મંગળવારે ‘કવિવાર’ ઉજવીએ.

31 December, 2024 10:45 IST | Mumbai | Dharmik Parmar

આજના કવિવારના એપિસોડમાં મળીએ કવિ ભરત વિંઝુડાની રચનાઓને

કવિવાર: કવિ ભરત વિંઝુડાની રચનાઓ તરફ સહેજ અજવાળું કરીએ....

આજે આપણે કવિવારનાં એપિસોડમાં મળીશું કવિ ભરત વિંઝુડાને અને તેમની રચનાઓને. સાવરકુંડલામાં ૨૨ જુલાઇ, ૧૯૫૬નાં રોજ તેઓનો જન્મ. માધવ રામાનુજ તેઓની માટે લખે છે કે, "ભરત વિંઝુડા પાસેથી ભીંજવી દેનારી અનેક રચનાઓ સહજ રીતે ઊઘડે છે." ‘ગુજરાતી ભાષા મરી પરવારી છે’ ‘ગુજરાતી ભાષા વેન્ટિલેટર પર છે’ આવાં વાક્યો તમે સાંભળ્યા હશે. કદાચ તમે પણ આવું જ વિચારતાં હશો. પરંતુ ગુજરાતી ભાષા કેટલાય કવિ-લેખક-પત્રકારોના ખોળે રમી-રમીને ઊછરી છે અને આવી સમૃદ્ધ ભાષા બળાપાનો ભોગ નથી બનતી. આપણે જીવ બાળવાને બદલે ભાષાના વારસાનો દીવો કરી તેનો મનમાં અને હૈયામાં ઉજાસ કરીએ. ગુજરાતી કવિતાઓનો રસાસ્વાદ આવો જ એક પ્રયાસ છે, જેનાં થકી આવી મહામૂલી ભાષાની ઉત્તમ રચનાઓ અને તેના સર્જકોને ફરી જીવીએ, ફરી મમળાવીએ. આ કવિતાના શબ્દોની પાંખે બેસી કોઇ નવા બ્રહ્માંડની સફર કરી શકાય એ માટે ગુજરાતી મિડ-ડે ડૉટ કૉમ આપની માટે ગુર્જર ભાષાનાં જાણીતાં કવિઓનાં જીવન-કવન અને કવિતાઓ લઈને આવ્યું છે આ ‘કવિવાર’માં. આવો સાથે મળી દર બીજા અને ચોથા મંગળવારે ‘કવિવાર’ ઉજવીએ.

17 December, 2024 11:00 IST | Mumbai | Dharmik Parmar

કવિવાર: શબ્દોના નગરમાં બસ ફરવા આવેલા કવિ - નિરંજન ભગત

કવિ નિરંજન ભગતની કવિતાઓ સાથે આજે રૂબરૂ થવાનું છે. અમદાવાદમાં જન્મેલા આ કવિએ મુંબઈની એલફીસ્ટન કોલેજમાંથી ઉચ્ચ શિક્ષણ મેળવ્યું હતું. પ્રમુખ રીતે છંદોલય સંગ્રહ આપીને કવિએ ગુજરાતી કવિતાની દિશાને એક જુદો જ પંથ ચીતરી આપ્યો. `કિન્નરી`, ‘અલ્પવિરામ`, ‘૩૩ કાવ્યો’ જેવા કાવ્યસંગ્રહો આપનાર આ કવિની કેટલીક રચનાઓ માણીએ. આ કવિએ મુંબઈને પણ પોતાના શ્વાસમાં શ્વસ્યું છે અને તે શબ્દરૂપે પુલકિત થઈ નીખરી આવ્યું છે. ‘ગુજરાતી ભાષા મરી પરવારી છે’ ‘ગુજરાતી ભાષા વેન્ટિલેટર પર છે’ આવાં વાક્યો તમે સાંભળ્યા હશે. કદાચ તમે પણ આવું જ વિચારતાં હશો. પરંતુ ગુજરાતી ભાષા કેટલાય કવિ-લેખક-પત્રકારોના ખોળે રમી-રમીને ઊછરી છે અને આવી સમૃદ્ધ ભાષા બળાપાનો ભોગ નથી બનતી. આપણે જીવ બાળવાને બદલે ભાષાના વારસાનો દીવો કરી તેનો મનમાં અને હૈયામાં ઉજાસ કરીએ. ગુજરાતી કવિતાઓનો રસાસ્વાદ આવો જ એક પ્રયાસ છે, જેનાં થકી આવી મહામૂલી ભાષાની ઉત્તમ રચનાઓ અને તેના સર્જકોને ફરી જીવીએ, ફરી મમળાવીએ. આ કવિતાના શબ્દોની પાંખે બેસી કોઇ નવા બ્રહ્માંડની સફર કરી શકાય એ માટે ગુજરાતી મિડ-ડે ડૉટ કૉમ આપની માટે ગુર્જર ભાષાનાં જાણીતાં કવિઓનાં જીવન-કવન અને કવિતાઓ લઈને આવ્યું છે આ ‘કવિવાર’માં. આવો સાથે મળી દર બીજા અને ચોથા મંગળવારે ‘કવિવાર’ ઉજવીએ.

03 December, 2024 12:00 IST | Mumbai | Dharmik Parmar

કવિવાર: જેના શબ્દો જ ઝગમગ થતા હીરલા છે!- કવિ સ્નેહરશ્મિની કાવ્યકણિકાઓ

આજે કવિવારના એપિસોડમાં આપણે ગુજરાતી ભાષાના જાણીતા કવિ સ્નેહરશ્મિની કવિતાઓ તરફ જઈશું. વલસાડ પાસેના ચિખલીમાં જન્મેલા આ કવિની મુંબઈ કર્મભૂમિ રહી છે. મૂળ શિક્ષકનો જીવ એવા આ કવિ વિલેપાર્લેની ગોકળીબાઈ શાળામાં આચાર્ય પણ રહ્યા હતા. નવ માસનો જેલવાસ પણ તેઓને ભોગવવો પડ્યો હતો. ‘ગુજરાતી ભાષા મરી પરવારી છે’ ‘ગુજરાતી ભાષા વેન્ટિલેટર પર છે’ આવા વાક્યો તમે સાંભળ્યા હશે. કદાચ તમે પણ આવું જ વિચારતા હશો. પરંતુ ગુજરાતી ભાષા કેટલાય કવિ-લેખક-પત્રકારોના ખોળે રમી-રમીને ઊછરી છે અને આવી સમૃદ્ધ ભાષા બળાપાનો ભોગ નથી બનતી. આપણે જીવ બાળવાને બદલે ભાષાના વારસાનો દિવો કરી તેનો મનમાં અને હૈયામાં ઉજાસ કરીએ. ગુજરાતી કવિતાઓનો રસાસ્વાદ આવો જ એક પ્રયાસ છે, જેના થકી આવી મહામૂલી ભાષાની ઉત્તમ રચનાઓ અને તેના સર્જકોને ફરી જીવીએ, ફરી મમળાવીએ. આ કવિતાના શબ્દોની પાંખે બેસી કોઇ નવા બ્રહ્માંડની સફર કરી શકાય એ માટે ગુજરાતી મિડ-ડે ડૉટ કૉમ આપની માટે ગુર્જર ભાષાના જાણીતા કવિઓના જીવન-કવન અને કવિતાઓ લઈને આવ્યું છે આ ‘કવિવાર’માં. આવો સાથે મળી દર બીજા અને ચોથા મંગળવારે ‘કવિવાર’ ઉજવીએ.

19 November, 2024 11:15 IST | Mumbai | Dharmik Parmar