Chandrayaan 3: ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવીય પ્રદેશમાંથી પ્રજ્ઞાન રોવર દ્વારા મોકલવામાં આવેલા ડેટામાં એક પ્રાચીન ખાડો હોવાનું જણાયું છે
ફાઇલ તસવીર (તસવીર સૌજન્ય : પીટીઆઇ)
ભારત (India)ના ચંદ્ર મિશનને સફળ બનાવનાર ચંદ્રયાન-૩ (Chandrayaan 3) લેન્ડિંગ પછી પણ સતત નવા અજાયબીઓ કરી રહ્યું છે. હવે ચંદ્રયાન 3 ના પ્રજ્ઞાન રોવર (Pragyan Rover)એ એક નવી શોધ કરી છે, જે એકદમ ખાસ છે. વાસ્તવમાં, રોવરે તેના લેન્ડિંગ સ્ટેશનની નજીક ચંદ્ર પર ૧૬૦ કિમી પહોળો ખાડો શોધી કાઢ્યો છે.
મિશન પર પ્રજ્ઞાન રોવર દ્વારા કરવામાં આવેલી નવીનતમ શોધો અમદાવાદ (Ahmedabad)ની ભૌતિક સંશોધન પ્રયોગશાળા (Physical Research Laboratory)ના વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા સાયન્સ ડાયરેક્ટના નવીનતમ અંકમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવી છે. પ્રજ્ઞાન રોવર દ્વારા પૃથ્વી પર મોકલવામાં આવેલા ડેટામાંથી નવા ખાડાની શોધ કરવામાં આવી છે. અહેવાલો મુજબ, રોવર હાલમાં અવકાશી પદાર્થના દક્ષિણ ધ્રુવ ક્ષેત્રમાં ચંદ્રની સપાટીની શોધ કરી રહ્યું છે.
ADVERTISEMENT
પ્રજ્ઞાન રોવર હાલમાં અવકાશી પદાર્થના દક્ષિણી ધ્રુવીય ક્ષેત્રમાં ચંદ્રની સપાટીની શોધ કરી રહ્યું છે. પ્રજ્ઞાન રોવર દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવેલા ડેટા પરથી નવી સાઇટની શોધ કરવામાં આવી હતી કારણ કે તે ચંદ્રની સપાટી પર સૌથી મોટું અને સૌથી જૂનું અસરગ્રસ્ત બેસિન દક્ષિણ ધ્રુવ પર એટકેન બેસિનથી લગભગ ૩૫૦ કિલોમીટરના ઊંચા વિસ્તારમાંથી પસાર થયું હતું. ચંદ્રના પ્રારંભિક ભૌગોલિક ઉત્ક્રાંતિને સમજવા માટે નવા પોપડામાંથી ધૂળ અને ખડકો મહત્વપૂર્ણ છે. વૈજ્ઞાનિકોનું માનવું છે કે, ૧૬૦ કિલોમીટર પહોળો આ નવો ખાડો એટકેન બેસિનની રચના પહેલા પણ બન્યો હતો. આ નવી શોધ ચંદ્રની સપાટી પરની સૌથી જૂની ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય રચનાઓમાંની એક છે.
રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, તેની ઉંમરને કારણે ખાડો તેના કાટમાળ નીચે દબાઈ ગયો છે અને તે સમય જતાં બગડ્યો છે. રોવરે તેના ઓપ્ટિકલ કેમેરા વડે ઉચ્ચ-રિઝોલ્યુશનની છબીઓ લીધી છે, જે આ પ્રાચીન ખાડાની રચના વિશે મહત્વપૂર્ણ માહિતી પ્રદાન કરે છે.
આ શોધ શા માટે ખાસ છે?
પ્રજ્ઞાન રોવર દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવેલા ડેટામાંથી ચંદ્ર પર એક નવી સાઇટની શોધ કરવામાં આવી છે.
જ્યારે રોવર દક્ષિણ ધ્રુવ પર એટકેન બેસિનથી લગભગ ૩૫૦ કિમી દૂર ઊંચા વિસ્તારમાંથી પસાર થયું, ત્યારે તેને ચંદ્રની સપાટી પર સૌથી મોટી અને સૌથી જૂની અસરગ્રસ્ત બેસિનનો સામનો કરવો પડ્યો.
ચંદ્ર પર મળી આવેલા આ ખાડોના નવા સ્તર પરની ધૂળ અને ખડકો ચંદ્રના પ્રારંભિક ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય વિકાસને સમજવામાં ઘણી મદદ કરી શકે છે. આથી આ શોધને મહત્વની ગણવામાં આવે છે.
આ શોધથી ફાયદો શું થશે?
રોવરે તેના ઓપ્ટિકલ કેમેરા વડે ઉચ્ચ રિઝોલ્યુશનની તસવીરો કેપ્ચર કરી છે.
આ ફોટોગ્રાફ્સ આ પ્રાચીન ખાડોની રચના વિશે મહત્વપૂર્ણ માહિતી આપી શકે છે.
વૈજ્ઞાનિકોનું માનવું છે કે આનાથી ચંદ્રના ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય ઈતિહાસ વિશે પણ મહત્વપૂર્ણ સંકેત મળશે.
તમને જણાવી દઈએ કે આ સાઈટ ચંદ્ર પર અગાઉની ઘણી અસરોની એકઠી કરેલી સામગ્રીને સંગ્રહિત કરે છે અને અત્યાર સુધી ચંદ્ર મિશન માટે આકર્ષણનું કેન્દ્ર રહી છે.
