રશિયાનું લુના-25 ચંદ્ર પર ક્રેશ: મોસ્કોએ મિશનને નિષ્ફળ જાહેર કર્યું

રશિયાનું અવકાશ યાન લુના-25 (Russia’s Luna-25 Crashes On The Moon) રવિવારે ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરતા પહેલા જ ક્રેશ થયું હતું. અગાઉના દિવસે લુના-25માં ટેકનિકલ ખામી સર્જાઈ હતી

ફાઇલ તસવીર

રશિયાનું અવકાશ યાન લુના-25 (Russia’s Luna-25 Crashes On The Moon) રવિવારે ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરતા પહેલા જ ક્રેશ થયું હતું. અગાઉના દિવસે લુના-25માં ટેકનિકલ ખામી સર્જાઈ હતી. રશિયન સ્પેસ એજન્સીને વિશ્વાસ હતો કે તેનું મૂન મિશન સફળ થશે, પરંતુ તે થઈ શક્યું નહીં. લુના-25 સોમવાર અને બુધવાર વચ્ચે લેન્ડ થવાનું હતું. રશિયન સ્પેસ એજન્સીએ કહ્યું કે તેનું લુના-25 અવકાશયાન ચંદ્ર પર ક્રેશ થયું છે. એજન્સી `રોસકોસમોસ`એ પણ વાહન ક્રેશ થવાનું કારણ આપ્યું છે. એજન્સીએ અહેવાલ આપ્યો છે કે તેનું માનવરહિત રોબોટ લેન્ડર ભ્રમણકક્ષામાં નિયંત્રણની બહાર ગયા પછી ચંદ્ર પર ક્રેશ થઈ ગયું હતું. રોસકોસમોસે સત્તાવાર નિવેદનમાં કહ્યું કે, “અવકાશયાન અણધારી ભ્રમણકક્ષામાં ગયું અને તેના કારણે તે ચંદ્રની સપાટી સાથે અથડાયું હતું અને ક્રેશ થઈ ગયું હતું.”

ચંદ્રની રેસમાં રશિયા ભારત સામે હાર્યું

ADVERTISEMENT

રશિયા પહેલા ભારતે ગયા મહિને 14 જુલાઈના રોજ તેનું ત્રીજું ચંદ્ર મિશન ચંદ્રયાન-3 મોકલ્યું હતું. તે પૃથ્વી અને ચંદ્રની આસપાસ ફરતા ચંદ્રની સપાટીની નજીક પહોંચી ગયું  છે. ચાર વર્ષ પહેલા વર્ષ 2019માં પણ ભારતે ચંદ્રયાન-2 લૉન્ચ કર્યું હતું, પરંતુ યાન સપાટી પર ક્રેશલેન્ડ થયું હતું. આ વખતે ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ ત્રીજા મિશનને સફળ બનાવવા માટે દિવસ-રાત એક કર્યા છે.

બીજી તરફ 10 ઑગસ્ટના રોજ રશિયન સ્પેસ એજન્સી રોસકોસમોસે પણ તેનું ચંદ્ર મિશન લુના-25 (Russia’s Luna-25 Crashes On The Moon) મોકલ્યું હતું. ચંદ્રયાન-3 પાછળથી મોકલવામાં આવ્યું હોવા છતાં, તેનું લેન્ડિંગ પહેલા થવાનું હતું. જ્યારે ભારતનું ચંદ્રયાન-3 ચંદ્રની સપાટી પર 23 ઑગસ્ટે સાંજે 6.04 વાગ્યે ઊતરશે. એવી શક્યતા હતી કે લુના-25 સોમવારે લેન્ડ થઈ શકે છે, પરંતુ શનિવારે અચાનક ખામી સર્જાયા બાદ, લુના-25 રવિવારે ચંદ્રની સપાટી સાથે અથડાતાં ચંદ્રયાન-3 સામે રેસ હારી ગયું હતું.

રશિયાએ 47 વર્ષ પછી ચંદ્ર મિશન લૉન્ચ કર્યું

રશિયાએ આ મહિનાની શરૂઆતમાં 1976માં સોવિયત રાજ બાદ પ્રથમ વખત તેનું ચંદ્ર મિશન મોકલ્યું હતું. લુના-25 (Russia’s Luna-25 Crashes On The Moon)નું વજન 1,750 કિલો હતું. ચંદ્રયાન-3ની તુલનામાં તેના ઓછા વજનને કારણે લુના-25 બળતણ સંગ્રહ ક્ષમતા અને બળતણ કાર્યક્ષમતા ચિંતાઓને દૂર કરે છે, જેણે તેને સીધા ચંદ્ર પર જવાની મંજૂરી આપી હતી, જ્યારે ભારતના ચંદ્રયાન-3એ ચંદ્ર સુધી પહોંચવા માટે રોકેટનો ઉપયોગ કર્યો હતો. લુના-25ના ક્રેશને રશિયા માટે મોટો ફટકો માનવામાં આવે છે.

વાસ્તવમાં, લાંબા સમયથી રશિયા ઘણા મોરચે લડી રહ્યું છે, જ્યાં તેને આર્થિકરૂપે પણ નુકસાન થઈ રહ્યું છે. ગયા વર્ષની શરૂઆતમાં, રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું, જેણે અમેરિકા સહિત તમામ પશ્ચિમી દેશોને તેની વિરુદ્ધ કરી દીધા હતા. તમામ પ્રતિબંધોને કારણે રશિયાને મોટું આર્થિક નુકસાન થયું હતું. જોકે, આ હોવા છતાં તેણે 47 વર્ષ બાદ તેનું ચંદ્ર મિશન લુના-25 લોન્ચ કર્યું હતું, પરંતુ તે પણ સપાટી પર ઉતરતા પહેલા જ ક્રેશ થઈ ગયું.

ઇસરો ચંદ્રયાન-3ના સોફ્ટ લેન્ડિંગ માટે આશાવાદી

રશિયામાં લુના-25 (Russia’s Luna-25 Crashes On The Moon)ના ક્રેશની વચ્ચે ઈસરોને આશા છે કે તેનું ચંદ્રયાન-3 સફળ રહેશે. 23 ઑગસ્ટે સાંજે 6.04 કલાકે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર લેન્ડિંગ કરવામાં આવશે. આ વખતે ચંદ્રયાનમાં એન્જિન સહિત અને ફેરફારો કરવામાં આવ્યા છે, જેથી તેની હાલત અગાઉના મિશન જેવી ન થાય. જ્યારથી ચંદ્રયાન-3 લૉન્ચ કરવામાં આવ્યું છે, તે સંપૂર્ણ રીતે સફળ સાબિત થયું છે. પછી ભલે તે પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષાની આસપાસ ફરવાની વાત હોય કે પછી ડિબૂસ્ટિંગની પ્રક્રિયા. એક મહિનાથી વધુ સમય સુધી બધુ વ્યવસ્થિત રાખ્યા બાદ ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકો આશાવાદી છે કે લેન્ડિંગ દરમિયાન કોઈ મુશ્કેલી નહીં આવે. વૈજ્ઞાનિકો માટે વિશેષ રસનો વિષય એ છે કે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ જે ખાડાઓ છે – જેમાં હંમેશા અંધારું હોય છે, તેમાં પાણી હોવાની અપેક્ષા છે. ખડકોમાં થીજી ગયેલા પાણીનો ભવિષ્યમાં અવકાશયાત્રીઓ માટે હવા અને રોકેટ માટે બળતણ તરીકે ઉપયોગ કરી શકાય છે.