20 January, 2025 09:25 PM IST | Kolkata | Gujarati Mid-day Online Correspondent
સંજય રૉય (ફાઇલ તસવીર)
એક ઐતિહાસિક ચુકાદામાં, સીલદાહ સિવિલ અને ફોજદારી અદાલતે, જેનું નેતૃત્વ એડિશનલ ડિસ્ટ્રિક્ટ એન્ડ સેશન્સ જજ અનિર્બન દાસ કરે છે, સંજય રૉયને આરજી કર મેડિકલ કૉલેજ અને હૉસ્પિટલના પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએટ ટ્રેઇની ડૉક્ટર પર બળાત્કાર કરી તેની હત્યાના કેસમાં આજીવન કેદની સજા ફટકારી છે. કોર્ટે પશ્ચિમ બંગાળ રાજ્ય સરકારને પીડિતાના પરિવારને 17 લાખ રૂપિયાનું વળતર ચૂકવવાનો પણ નિર્દેશ આપ્યો છે, જે તેમના ગહન શોક વચ્ચે થોડી રાહત આપવાનો હેતુ છે.
ગયા વર્ષે 9 ઑસગસ્ટના રોજ થયેલા આ ગુનાએ દેશભરમાં અભૂતપૂર્વ વિરોધ પ્રદર્શનો શરૂ કર્યા હતા. કોલકાતા પોલીસમાં ભૂતપૂર્વ નાગરિક સ્વયંસેવક રૉયને ભારતીય ન્યાય સંહિતા (BNS) ની કલમ 64 (બળાત્કાર), 66 (મૃત્યુ માટે સજા) અને 103(1) (હત્યા) હેઠળ દોષી ઠેરવવામાં આવ્યા હતા. કોર્ટનો ચુકાદો એક વ્યાપક ટ્રાયલ પછી આવ્યો હતો જેમાં રૉયના બચાવ પક્ષે પોતાની નિર્દોષતાનો દાવો કરતાં તેને ખોટી રીતે ફસાવવામાં આવ્યા હોવાનું કહ્યું. રૉયે બધા આરોપોને નકારી કાઢ્યા હતા, અને ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે તેમને કબૂલાત કરવા માટે દબાણ કરવામાં આવ્યું હતું.
જોકે, કોર્ટે તેના દાવાઓને નકારી કાઢ્યા હતા, અને કહ્યું હતું કે તેની સામે પુરાવા છે. જ્યારે સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઓફ ઇન્વેસ્ટિગેશન (CBI) એ મૃત્યુદંડની માગ કરી હતી, ત્યારે ન્યાયાધીશ દાસે નક્કી કર્યું કે આ કેસ "દુર્લભમાં દુર્લભ" શ્રેણીના માપદંડોને પૂર્ણ કરતો નથી, જે ભારતીય કાયદા હેઠળ મૃત્યુદંડની સજા ફટકારવા માટે જરૂરી છે. ન્યાયાધીશે કહ્યું, "ગુનો જઘન્ય હતો, પરંતુ તે મૃત્યુદંડની સજાને પાત્ર નથી. "આખરી નિવેદનો સાંભળ્યા પછી સજા સંભળાવવામાં આવી, જેમાં રૉયના બચાવ પક્ષના વકીલ, જેમણે પુનર્વસનની શક્યતા માટે દલીલ કરી હતી, અને પીડિતાના પરિવાર અને CBI તરફથી, જેમણે મહત્તમ સજા માટે દબાણ કર્યું હતું, તેમના નિવેદનોનો સમાવેશ થાય છે. એક કરુણ ક્ષણમાં, પીડિતાના પિતાએ સૌથી કડક સજાની માગણીનો પુનરોચ્ચાર કર્યો, જોકે પરિવારે આજીવન કેદ અને વળતરના આદેશ પર સમાધાન વ્યક્ત કર્યું.
કોર્ટના નિર્ણયની વિવિધ વર્ગો તરફથી તીવ્ર ટીકા થઈ છે, જેમાં ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રીય મહિલા આયોગ (NCW) ના વડા અને રાજ્યસભા સાંસદ રેખા શર્માનો પણ સમાવેશ થાય છે. ચુકાદા પર બોલતા શર્માએ કહ્યું, “આ ખૂબ જ દુર્ભાગ્યપૂર્ણ છે. મને લાગે છે કે કોલકાતા પોલીસ દ્વારા કરવામાં આવેલી તપાસ CBI સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવી હતી, અને તપાસમાં ખામીઓને કારણે, દોષિતને મૃત્યુદંડની નહીં પણ આજીવન કેદની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. પીડિતાનો પરિવાર અને આપણે બધા ખરેખર દુઃખી છીએ. ન્યાયાધીશોની અસંવેદનશીલતા જ છે કે આટલા મોટા કેસને રેરેસ્ટ ઓફ ધ રેર કેસ ન કહેવામાં આવ્યો. પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્ય પ્રધાન મમતા બેનર્જીએ અગાઉ તપાસમાં તેમની સરકારનો સંપૂર્ણ સહયોગ વ્યક્ત કર્યો હતો, જેમાં પીડિતાને ન્યાય સુનિશ્ચિત કરવા માટે રાજ્યની પ્રતિબદ્ધતા પર ભાર મૂક્યો હતો. બેનર્જીએ કહ્યું હતું કે, "અમે તપાસમાં સહયોગ આપ્યો છે...અમે ન્યાયની માંગણી કરી હતી પરંતુ ન્યાયતંત્રને પોતાનો રસ્તો બતાવવો પડ્યો તેથી આટલો સમય લાગ્યો પરંતુ અમે હંમેશા ઇચ્છતા હતા કે પીડિતાને ન્યાય મળે."