International Women`s Day: આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસના મૂળ કેટલા જૂના છે? જાણો

સંયુક્ત રાષ્ટ્રના તમામ દેશો મહિલાઓના અધિકારો માટે, લિંગ ભેદભાવ નાબૂદ કરવા અને મહિલાઓ સામે હિંસા અને અત્યાચારને રોકવાના પ્રયાસોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસ (international women`s day) ની ઉજવણી કરે છે.

પ્રતીકાત્મક તસવીર (તસવીર: આઈસ્ટોક)

દર વર્ષે 8 માર્ચ આવે છે. આ વખતે ખાસ વાત એ છે કે આ દિવસે બે દિવસ છે, એક હિંદુઓનો હોળી તહેવાર(Holi Festival) છે જેને ધુળેટી અને બીજા ઘણા નામોથી પણ ઓળખવામાં આવે છે અને બીજો આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસ (International Women`s Day)છે. દર વર્ષે આ દિવસ આ તારીખે આવે છે અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રના તમામ દેશો મહિલાઓના અધિકારો માટે, લિંગ ભેદભાવ નાબૂદ કરવા અને મહિલાઓ સામે હિંસા અને અત્યાચારને રોકવાના પ્રયાસોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે તેની ઉજવણી કરે છે. માનવીના અસ્તિત્વથી જ મહિલાઓ પર અન્યાયની કહાની ચાલી રહી છે, આવી રીતે મહિલાઓના અધિકાર માટે અવાજ ઉઠાવવો એ એક મોટો પ્રયાસ કહી શકાય, જેના માટે આ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.

એક મુખ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય દિવસ
આધુનિક ભારતમાં રાજકીય અને સામાજિક પ્રણાલીઓ અને ફેરફારોની મોટાભાગની પરંપરાઓ અમેરિકા અને યુરોપથી શરૂ થઈ છે. જેનો પ્રભાવ સંસ્થાનવાદ દ્વારા વિશ્વના અન્ય ક્ષેત્રોમાં ફેલાયો અને બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી સંયુક્ત રાષ્ટ્રના નેજા હેઠળ વિશ્વમાં માનવ અધિકાર સંબંધિત ઘણા દિવસો ઉજવવામાં આવે છે, જેમાંથી આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસ મુખ્ય દિવસોમાંનો એક છે.

આ પણ વાંચો:Women`s Day:સપનાના સંકટ સમયની સાંકળ અને ટેકા માટે મામાનું ઘર છે ગુજરાતની આ યુવતી

પ્રારંભિક ઘટનાઓ
આધુનિક વિશ્વમાં મહિલા દિવસ 28 ફેબ્રુઆરી 1909 ના રોજ ન્યુયોર્ક સિટી, યુએસએમાં ઉજવવામાં આવ્યો હોવાના અહેવાલ છે. કાર્યકર્તા થેરેસા મલ્કિયેલના સૂચન પર અમેરિકાની સમાજવાદી પાર્ટી દ્વારા તેનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. એવા દાવા કરવામાં આવ્યા છે કે તે 8 માર્ચ, 1857 ના રોજ ન્યૂયોર્કમાં મહિલા કામદારો દ્વારા કરવામાં આવેલા વિરોધની યાદમાં છે, પરંતુ ઘણા સંશોધકોએ આ દાવાને આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસના સમાજવાદી મૂળમાંથી દૂર કરવાના પ્રયાસના હેતુસર એક પૌરાણિક કથા તરીકે પ્રચાર ગણાવ્યો. 

યુએસના ઇતિહાસમાં?
ઇન્ટરનેશનલ લેબર ઓર્ગેનાઇઝેશન અનુસાર, 25 માર્ચ, 1911ના રોજ ન્યૂયોર્ક સિટીમાં ત્રિકોણ શર્ટવેસ્ટ ફેક્ટરીમાં લાગેલી આગમાં 146 યુવા કામદારોના મૃત્યુએ આધુનિક વિશ્વમાં મહિલા દિવસની ઉજવણીનો પાયો નાખ્યો હતો. પરંતુ અગાઉ અમેરિકન અને જર્મન સમાજવાદીઓએ આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસની ઉજવણી માટે લોબિંગ કર્યું હતું. 17 દેશોના 100 પ્રતિનિધિઓ આ વિચાર પર સહમત થયા અને યુરોપના ઘણા દેશોમાં 19 માર્ચ 1911ને આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસ તરીકે અલગ રીતે ઉજવવામાં આવ્યો.

આ પણ વાંચો: Women’s Day:કેલિસ્થેનિક્સ વર્લ્ડ કપમાં ભારતનો ઝંડો ફરકાવવો છે મુંબઈની સૃષ્ટિને

વિવિધ તારીખો
બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસની કોઈ નિશ્ચિત તારીખ ન હતી. યુ.એસ.માં રાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસ ફેબ્રુઆરીના છેલ્લા રવિવારે ઉજવવાનું ચાલુ રાખ્યું, જ્યારે રશિયામાં તે સૌપ્રથમ 1913 માં જુલિયન કેલેન્ડર અનુસાર ફેબ્રુઆરીના છેલ્લા શનિવારે અને ગ્રેગોરિયન કેલેન્ડર અનુસાર 8 માર્ચે ઉજવવામાં આવ્યું. આ તારીખે, 1914 માં જર્મનીમાં પ્રથમ આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી, જેનો હેતુ માત્ર મહિલાઓને મતનો અધિકાર આપવાનો હતો.

રશિયા અને અન્ય સામ્યવાદી દેશો
રશિયામાં, 8 માર્ચ, 1917 ના રોજ, પેટ્રોગ્રાડમાં મહિલા ટેક્સટાઇલ કામદારો દ્વારા એક પ્રદર્શન ઝાર સામે એક મોટા ચળવળમાં ફેરવાઈ ગયું જેમાં વિશ્વ યુદ્ધ અને ખાદ્યપદાર્થોની અછતને સમાપ્ત કરવાની માંગણીઓ સામેલ હતી. તે દિવસને આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યો. જે વાસ્તવમાં રશિયાની ઓક્ટોબર ક્રાંતિ પહેલા ક્રાંતિનો સ્થાપના દિવસ સાબિત થયો હતો. પાછળથી સોવિયેત યુનિયન અને અન્ય સામ્યવાદી દેશોએ 8 માર્ચને મહિલા દિવસ તરીકે અપનાવ્યો.