મહાયુતિ કે મહાવિકાસ આઘાડી? મહારાષ્ટ્રમાં કયા મુદ્દે કોનું પલડું ભારે...

સત્તાધારી મહાયુતિ અને વિપક્ષી મહા વિકાસ આઘાડી વચ્ચે સ્પર્ધા છે. મહાયુતિમાં ભાજપ, શિંદે જૂથની શિવસેના અને અજિત પવાર જૂથની એનસીપી સામેલ છે. મહા વિકાસ આઘાડીમાં ઉદ્વવ ઠાકરે જૂથ, શરદ પવાર જૂથ અને કૉંગ્રેસ સામેલ છે. બન્ને ગઠબંધન જીતવા માટે સક્ષમ છે.

મહાવિકાસ આઘાડી VS મહાયુતિ

મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા ચૂંટણી 2024માં કાંટાની ટક્કર છે. સત્તાધારી મહાયુતિ અને વિપક્ષી મહા વિકાસ આઘાડી વચ્ચે સ્પર્ધા છે. મહાયુતિમાં ભાજપ, શિંદે જૂથની શિવસેના અને અજિત પવાર જૂથની એનસીપી સામેલ છે. મહા વિકાસ આઘાડીમાં ઉદ્વવ ઠાકરે જૂથ, શરદ પવાર જૂથ અને કૉંગ્રેસ સામેલ છે. બન્ને ગઠબંધન જીતવા માટે સક્ષમ છે.

મહારાષ્ટ્રમાં થનારી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં મહાયુતિ અને મહા વિકાસ આઘાડી (MVA) વચ્ચે સ્પર્ધા જબરજસ્ત ટક્કર થવાની છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં મહારાષ્ટ્રના રાજકારણમાં ત્રણેય સરકારો, ત્રણ મુખ્યમંત્રી અને ચાર ડેપ્યુટિ સીએમ જોવા મળ્યા છે. શિવસેના અને રાષ્ટ્રવાદી કૉંગ્રેસ પાર્ટી (NCP)માં થયેલા વિભાજને રાજ્યના રાજનૈતિક સમીકરણોને સંપૂર્ણ રીતે બદલી દીધું છે અને અનેક ચોંકાવનારા ગઠબંધન જોવા મળ્યા છે. મહારાષ્ટ્રમાં ગઠબંધનનું રાજકારણ કોઈ નવી વાત નથી. છેલ્લા છ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોઈપણ પાર્ટીને સ્પષ્ટ બહુમત મળ્યું નથી. આ વખતે ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP), મુખ્યમંત્રી એકનાથ શિંદેના નેતૃત્વવાળા શિવસેના જૂથ અને અજિત પવારના રાષ્ટ્રવાદી કૉંગ્રેસ પાર્ટી (NCP) જૂથની આગેવાનીવાળી મહાયુતિ ગઠબંધનને ઉદ્ધવ ઠાકરેના નેતૃત્વવાળી શિવસેના (UBT), શરદ પવારના એનસીપી જૂથ અને કૉંગ્રેસના એમવીએ જૂથ સામે ટક્કર મળી રહી છે.

બન્ને જ ગઠબંધનો માટે આ ચૂંટણી ફક્ત સત્તાની લડાઈ નથી પણ અસ્તિત્વ અને ઓળખની લડાઈ છે. દરેક ગઠબંધનને આંતરિક અને બાહ્ય પડકારોનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે અને પરિણામ કોઈના પણ પક્ષમાં જઈ શકે છે. આ એક એવી ચૂંટણી છે જે મહારાષ્ટ્રના રાજનૈતિક ભવિષ્યને ફરીથી નક્કી કરશે. જાણો બન્ને ગઠબંધનોના પક્ષમાં અને વિપક્ષમાં શું કામ કરી રહ્યું છે.

MVA શા માટે જીતી શકે તેના ત્રણ કારણો જાણો
વૈચારિક મતભેદોને કારણે 2019માં મહાવિકાસ આઘાડી ગઠબંધન થયું હતું. તે સમયે ઉદ્ધવ ઠાકરેએ ભાજપ સાથે સંબંધો તોડી નાખ્યા હતા. જો કે, 2022 માં, એકનાથ શિંદેના પક્ષપલટાને કારણે ઉદ્ધવની સરકાર પડી. આગામી મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભા ચૂંટણીમાં વિજય હાંસલ કરવા માટે MVA ઘણા મુખ્ય પરિબળો પર ગણતરી કરી રહ્યું છે. MVA હવે તેના પડકારોને તેની શક્તિમાં ફેરવવા માંગે છે.

લોકસભા ચૂંટણીમાં શાનદાર પ્રદર્શન કર્યું હતું
MVM લોકસભા ચૂંટણીમાં તેના શાનદાર પ્રદર્શન બાદ આ ચૂંટણીઓમાં મનોવૈજ્ઞાનિક ધાર સાથે પ્રવેશ કરી રહી છે, જ્યાં તેણે મહારાષ્ટ્રમાં 48 માંથી 31 બેઠકો જીતી હતી. ભાજપની સંખ્યા 23થી ઘટીને માત્ર 9 રહી ગઈ છે. કોંગ્રેસે 13, શિવસેના (UBT) 9 અને NCP (SP) 8 બેઠકો જીતી હતી. એસેમ્બલી ડેટા દર્શાવે છે કે MVA એ લગભગ 160 વિધાનસભા મતવિસ્તારોમાં લીડ લીધી છે, જે 145 સીટોના ​​બહુમતી ચિહ્ન કરતાં ઘણી વધારે છે.

જો કે, રાજકીય વિશ્લેષકો લોકસભાના વલણોને રાજ્યની ચૂંટણીઓ સાથે સીધી રીતે જોડવા સામે સાવચેતી રાખે છે, જ્યાં સ્થાનિક મુદ્દાઓ પ્રભુત્વ ધરાવે છે. રાજકીય વિશ્લેષક અંબરીશ મિશ્રા કહે છે કે લોકસભાની લીડ એટલી મજબૂત નહીં હોય. કારણ કે અગાઉના મુદ્દાઓ જેવા કે મરાઠાઓ માટે આરક્ષણ અને એમવીએ અભિયાન કે જે ભાજપ બંધારણ બદલવા માંગે છે તેની ગતિ ગુમાવી દીધી છે. વધુમાં, હરિયાણામાં JEET સહિત મહાયુતિનું પુનરુત્થાન અને લડકી બેહન જેવી લોકપ્રિય યોજનાઓ વાર્તા બદલી શકે છે.

ઉદ્ધવ અને શરદ પવાર પ્રત્યે સહાનુભૂતિ
શિવસેના અને એનસીપીને વિભાજીત કરવામાં ભાજપની ભૂમિકા અને ત્યારબાદ ચૂંટણી પંચ દ્વારા તેમના ચૂંટણી ચિન્હ અને માન્યતા છીનવી લેવાથી ઉદ્ધવ ઠાકરે અને શરદ પવાર પ્રત્યે લોકોમાં સહાનુભૂતિ પેદા થઈ છે. આ ભાવના લોકસભાની ચૂંટણી દરમિયાન જોવા મળી હતી અને તે ભવિષ્યમાં પણ ચાલુ રહેશે તેવી અપેક્ષા છે. એનસીપી (એસપી)ના એક વરિષ્ઠ નેતાએ નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું હતું કે નેતાઓ એકનાથ શિંદે અને અજિત પવારની સાથે હોવા છતાં પણ કાર્યકરો ઉદ્ધવ અને શરદ પવારને વફાદાર છે. જનતાને એ પણ યાદ છે કે ઠાકરે જ્યારે કરોડરજ્જુનું ઓપરેશન કરાવી રહ્યા હતા ત્યારે શિંદે કેવી રીતે પક્ષપલટો કર્યો અને કેવી રીતે અજિત પવારે શરદ પવારને નિવૃત્ત થવા વિનંતી કર્યા પછી તેમને દગો આપ્યો. રાજકીય વિવેચક શ્રીકાંત દેસાઈએ જણાવ્યું હતું કે મુખ્ય મતદારો આને ભાજપ દ્વારા આચરવામાં આવેલ સત્તાના ભૂખ્યા તકવાદ તરીકે જુએ છે, જે તેમની સામે રોષ પેદા કરે છે.

મરાઠા, મુસ્લિમ અને દલિતોનું એકીકરણ
2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં MVAની તરફેણમાં મરાઠા, મુસ્લિમ અને દલિત મતોનું નોંધપાત્ર એકત્રીકરણ જોવા મળ્યું. મરાઠાઓનો ગઢ ગણાતા મરાઠવાડાએ ભાજપની આગેવાની હેઠળના ગઠબંધનને આઠમાંથી માત્ર એક બેઠક આપી. મરાઠા ક્વોટા કાર્યકર્તા મનોજ જરાંગે-પાટીલ પર પોલીસે કરેલા લાઠીચાર્જના ગુસ્સાને કારણે આવું બન્યું હતું. મુસ્લિમ અને દલિત મતદારોએ પણ લોકસભામાં MVAની સફળતામાં ફાળો આપ્યો હતો. નાયબ મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસ સહિત ભાજપના નેતાઓએ 14 બેઠકો પર ગઠબંધનની હાર માટે આ એકીકરણને જવાબદાર ઠેરવ્યું હતું અને તેને વોટ જેહાદ ગણાવ્યું હતું.

તે 3 કારણો જેના કારણે જીતી શકે છે મહાયુતિ
2022માં શિવસેનાના નેતૃત્વ સામે એકનાથ શિંદેના બળવો અને 2023માં અજિત પવારના NCPથી અલગ થયા બાદ રચાયેલ મહાયુતિ ગઠબંધન જટિલ ચૂંટણી મેદાનનો સામનો કરી રહ્યું છે. રાજકીય અને સામાજિક વિભાજન હોવા છતાં, ગઠબંધને તેની સ્થિતિ મજબૂત કરવા માટે મહત્વપૂર્ણ વ્યૂહરચનાઓનો લાભ લીધો છે. ચાલો જાણીએ ત્રણ કારણો જેના કારણે મહાયુતિ મજબૂત દેખાઈ રહી છે.

સીએમ પદ માટે ઘણા ચહેરા
મહાયુતિનું નેતૃત્વ મુખ્યમંત્રી પદના ત્રણ મોટા દાવેદારો કરી રહ્યા છે. વર્તમાન સીએમ એકનાથ શિંદે છે, જેઓ કલ્યાણકારી યોજનાઓ અને આક્રમક છબી નિર્માણ માટે જાણીતા છે. અજિત પવાર તેમની વહીવટી કુશળતા માટે જાણીતા છે. ભાજપના દેવેન્દ્ર ફડણવીસ બે વખત પૂર્વ મુખ્યમંત્રી રહી ચૂક્યા છે. ફડણવીસે એ વાત પર ભાર મૂક્યો છે કે આગામી મુખ્યમંત્રીની પસંદગી માટે ગઠબંધનની સ્પષ્ટ નીતિ છે. તેણે મ્યુઝિકલ ચેરની ગોઠવણ અંગેની અટકળોને ફગાવી દીધી. ભાજપ 149 બેઠકો પર, શિંદેનો જૂથ 81 બેઠકો પર અને પવારનો જૂથ 56 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી રહ્યો છે.

કલ્યાણ યોજનાઓ
મહાયુતિએ વ્યાપક જાહેરાતો દ્વારા તેની કલ્યાણકારી યોજનાઓનો આક્રમક પ્રચાર કર્યો છે. મતદારોને ચેતવણી આપવામાં આવી છે કે સરકારના પરિવર્તનથી આ લાભો જોખમમાં આવી શકે છે. આ યોજનાઓ વિદ્યાર્થીઓથી લઈને વરિષ્ઠ નાગરિકો સુધીની વિવિધ વસ્તી વિષયક બાબતોને લક્ષ્ય બનાવે છે. આ મતદારો સાથે ભાવનાત્મક જોડાણ બનાવે છે. રાજકીય વિશ્લેષક સુરેન્દ્ર જોંધલેએ તેને લાગણીઓનું રાજનીતિકરણ ગણાવ્યું, એક વ્યૂહરચના જે સંપૂર્ણ શક્તિ સાથે અમલમાં આવી છે. લાડલી બેહના યોજના, જે 2 કરોડથી વધુ મહિલાઓને દર મહિને રૂ. 1,500 પ્રદાન કરે છે, તે મુખ્ય આકર્ષણ છે.

વિપક્ષ પર હુમલો કરો
મહાયુતિએ વિપક્ષ પર પોતાના પ્રહારો તેજ કર્યા છે. મહાયુતિએ બંધારણ ખતરામાં હોવાના દાવાઓને પાયાવિહોણા ગણાવ્યા છે. લોકસભામાં તેના પ્રદર્શન અને હરિયાણામાં ભાજપની જીત બાદ ગઠબંધનને વધુ વેગ મળ્યો છે. વરિષ્ઠ પત્રકાર સંતોષ પ્રધાને કલ્યાણકારી યોજનાઓને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સરકારી એજન્સીઓ દ્વારા મહાયુતિના અસરકારક ઉપયોગ પર પ્રકાશ પાડ્યો, ખાસ કરીને મહિલા મતદારો સાથે લક્ષિત સંચાર દ્વારા. તેનાથી વિપરીત, MVA ની ઝુંબેશ મોટે ભાગે પ્રતિક્રિયાશીલ રહી છે, જે સક્રિય અભિગમ રજૂ કરવાને બદલે શાસક ગઠબંધનની ટીકા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.