Maharashtra Budget 2024 : સરકારે મુંબઈ, નાગપુર અને પુણે મેટ્રોને લગતી બાકી લોનની ચુકવણી માટે ૧,૪૩૮.૭૮ કરોડ સહિત ૮,૬૦૯ કરોડ રુપિયાની પૂરક માંગણીઓ રજૂ કરી હતી
અજિત પવાર
મહારાષ્ટ્ર (Maharashtra) રાજ્યએ મંગળવારે આ વર્ષના અંતમાં યોજાનારી વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ પહેલા વચગાળાનું બજેટ રજૂ કર્યું હતું. નાયબ મુખ્ય પ્રધાન અને નાણાં પ્રધાન અજિત પવાર (Ajit Pawar)એ ૨૭ ફેબ્રુઆરીએ બપોરે બે વાગ્યે બજેટ (Maharashtra Budget 2024) રજૂ કર્યું હતું.
રાજ્ય વિધાનસભાના બજેટ સત્રના પહેલા દિવસે સરકારે મુંબઈ, નાગપુર અને પુણે મેટ્રોને લગતી બાકી લોનની ચુકવણી માટે ૧,૪૩૮.૭૮ કરોડ સહિત ૮,૬૦૯ કરોડ રુપિયાની પૂરક માંગણીઓ રજૂ કરી હતી. પવારે પરિષદ પછી પૂરક માંગણીઓ રજૂ કરી હતી. સરકારે ગયા વર્ષે શિયાળુ સત્રમાં ૫૫,૫૨૦.૭૭ કરોડની પૂરક માંગણીઓ રજૂ કરી હતી.
મહારાષ્ટ્ર બજેટ ૨૦૨૪ની હાઇલાઇટ્સ:
- સ્વાતંત્ર્ય વીર સાવરકર વર્સોવા - બાંદ્રા સી બ્રિજને પાલઘર સુધી લંબાવવામાં આવશે. વિલાસરાવ દેશમુખ ઈસ્ટર્ન ફ્રીવેને થાણે શહેર સુધી લંબાવવામાં આવશે
- વિરાર-અલીબાગ મલ્ટિ-મોડલ કોરિડોર માટે જમીન સંપાદન માટે ૨૨,૨૨૫ કરોડ રુપિયા; પૂણે રિંગ રોડ માટે જમીન સંપાદન માટે ૧૦,૫૧૯ કરોડ રુપિયા; જાલના-નાંદેડ એક્સપ્રેસ વેના જમીન સંપાદન માટે ૨,૮૮૬ કરોડ રુપિયા
- શહેરી વિકાસ વિભાગને ૧૦,૬૨૯ કરોડ
- જાહેર બાંધકામ (માર્ગ) વિભાગને ૧૯,૯૩૬ કરોડ રુપિયા
- મહારાષ્ટ્ર સ્ટેટ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન દ્વારા વાર્ષિકી યોજના ભાગ-2 હેઠળ ૭,૫૦૦ કિમી રોડ કામો; ૭,૬૦૦ કરોડના ખર્ચે ૭,૦૦૦ કિલોમીટર લાંબા રસ્તાઓનું અપગ્રેડેશન
- કલ્યાણ-મુરબાડ, પુણે-નાસિક અને સોલાપુર-તુલજાપુર-ધારાશિવ નવી રેલ્વે લાઇન માટે જમીન સંપાદન શરૂ થયું; ફલટન-પંઢરપુર, કેમ્પા-ચીમુર-વરોરા, જાલના-જલગાંવ અને નાંદેડ-બિદર નવી રેલ્વે લાઇન માટે ૫૦ ટકા નાણાકીય ભાગીદારી મંજૂર; જાલના-ખામગાંવ, આદિલાબાદ-માહુર-વાશિમ, નાંદેડ-હિંગોલી, મૂર્તિજાપુર-યવતમાલ શકુંતલા રેલ્વે અને પુણે-લોનાવાલા રૂટ ૩ અને ૪ માટે પચાસ ટકા નાણાકીય ભાગીદારી; વઢવાણ વિકાસ પ્રોજેક્ટમાં મહારાષ્ટ્ર મેરીટાઇમ બોર્ડની ૨૬ ટકા ભાગીદારી - કુલ ખર્ચ ૭૬,૨૨૦ કરોડ
- ૨૨૯ કરોડ ૨૭ લાખના ખર્ચે સાગરમાલા યોજના હેઠળ મુંબઈમાં ગેટવે ઓફ ઈન્ડિયા પાસે સુસજ્જ જેટી રેડિયો ક્લબનું નિર્માણ; બંદર વિકાસના કામો હાથ ધરવામાં આવશે- ભગવતી પોર્ટ, રત્નાગીરી- ૩૦૦ કરોડ, દરિયાઇ કિલ્લો જંજીરા, રાયગઢ- રૂ. ૧૧૧ કરોડ, એલિફન્ટા, મુંબઇ- રૂ. ૮૮ કરોડ; ૨,૭૦૦ માછીમારોના લાભ માટે રત્નાગીરીના મીરકરવાડા બંદરનું આધુનિકીકરણ
- છત્રપતિ સંભાજીનગર ખાતે એરપોર્ટના વિસ્તરણ માટે જમીન સંપાદન માટે ૫૭૮ કરોડ ૪૫ લાખનું ભંડોળ
- વર્ષ 2024-25ના કાર્યક્રમ ખર્ચ માટે ગ્રામીણ વિકાસ વિભાગને રૂ. ૯,૨૮૦ કરોડ અને ગૃહ (પરિવહન, બંદરો) વિભાગને રૂ. ૪,૦૯૪ કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે.
- ઔદ્યોગિક વિકાસ માટે સુધારેલી ઔદ્યોગિક, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, અવકાશ અને સંરક્ષણ ઉત્પાદન નીતિ અને નવી સૂક્ષ્મ, લઘુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગ નીતિ
- ૧૮ નાના પાયાના કપડા ઉદ્યોગ સંકુલ સ્થાપીને લગભગ ૩૬,૦૦૦ રોજગારીની તકોનું સર્જન
- “સંકલિત અને ટકાઉ કાપડ નીતિ 2023-28” જાહેર કરવામાં આવી- અંત્યોદય રેશન કાર્ડ પર કુટુંબ દીઠ એક સાડીનું મફત વિતરણ
- નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ પ્રોગ્રામમાં રૂ. ૪૫૦ કરોડ; નિકાસ કરી શકાય તેવા ઘટકોને વિશેષ પ્રોત્સાહન આપવા માટે રૂ. ૪૦૦ કરોડ; નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પાંચ ઔદ્યોગિક પાર્ક
- પ્રોત્સાહક પેકેજ યોજનામાંથી આવતા વર્ષમાં આશરે રૂ. ૭,૦૦૦ કરોડનું પ્રોત્સાહક ભંડોળ
- મુખ્યમંત્રી રોજગાર સર્જન કાર્યક્રમ-25 હજાર ઉદ્યોગ એકમો સ્થાપશે, આ ૩૦ ટકામાંથી મહિલા ઉદ્યોગ સાહસિકો- ૫૦,૦૦૦ નવી નોકરીઓનું સર્જન થશે
- ૭,૦૦૦ કિમી રોડનું કામ, વર્સોવા બાંદ્રા સી બ્રિજને પાલઘર સુધી લઈ જશે.
- પ્રથમ ચાર મહિના માટે આ એક વચગાળાનું બજેટ છે. શિવનેરીના ૧૧ કિલ્લાઓ વિશ્વ સ્તરે જવા માટે યુનેસ્કોને પ્રસ્તાવ મોકલવામાં આવ્યો છે
- ૭,૫૦૦ કિલોમીટરના રોડના કામો હાથ ધરવામાં આવશે. જાહેર કાર્યો માટે ૧૯ હજાર કરોડ રૂપિયા આપવામાં આવે છે
- ભારતની પ્રથમ મુંબઈ અમદાવાદ બુલેટ ટ્રેન માટે જમીન સંપાદન પૂર્ણ થઈ ગયું છે
- સોલાપુર તુલજાપુર ધારાશિવમાં રેલ્વે લાઇન માટે જમીન સંપાદન ચાલી રહ્યું છે
- જાલના યવતમાલ પુણે લોનાવલા રેલ્વે લાઇન માટે સરકાર ૫૦ ટકા રકમ આપશે. આ ચોથો માર્ગ હશે
- રત્નાગીરી ભાગવત પોર્ટ માટે 300 કરોડ
- મીરકરવાડા બંદરનું નવીનીકરણ કરવામાં આવી રહ્યું છે
- સંભાજીનગર એરપોર્ટના વિસ્તરણ માટે નાણાકીય જોગવાઈ કરવામાં આવી રહી છે
- અમરાવતી જિલ્લાના વેલ્લોરા ખાતે નાઈટ ફ્લાઈટ લેન્ડ કરવાનું કામ ચાલી રહ્યું છે
- વર્સોવા બાંદ્રાથી પાલઘર સુધીનો સી બ્રિજ બનાવવામાં આવશે
- રેડિયો ક્લબ જેટી માટે રૂ. ૨૨૭ કરોડના ખર્ચે કામ શરૂ કરવામાં આવશે
- મિહાન પ્રોજેક્ટ માટે રૂ. ૧૦૦ કરોડની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે
- ટેક્સટાઇલ પોલિસી હેઠળ રાશનનું વિતરણ કરતી વખતે એક મહિલાને 1 સાડી આપવાનું કામ ચાલી રહ્યું છે
- નિકાસ વધારવા માટે પાંચ ઈન્ડસ્ટ્રીયલ પાર્ક બનાવવામાં આવી રહ્યા છે
- મેક ઈન ઈન્ડિયા પોલિસી હેઠળ રૂ. ૧૯૬ કરોડની ટેન્ડર પ્રક્રિયા લાગુ કરવામાં આવી છે; આ જગ્યાએ મોલ બનાવવામાં આવશે
- એક લાખ મહિલાઓ માટે રોજગાર, ૩૭,૦૦૦ આંગણવાડીઓ માટે સૌર ઉર્જા
- ૪૦ ટકા બિન પરંપરાગત ઉર્જાનો અમલ કરવામાં આવશે
- જે ૪૪ લાખ ખેડૂતોને નુકસાન થયું છે તેમને ૩,૦૦૦ કરોડ રૂપિયાની સહાય કરવામાં આવી છે
- એક લાખ મહિલાઓને રોજગાર આપવામાં આવશે; મહિલાઓ માટે ૫,૦૦૦ પિંક રિક્ષા આપવામાં આવશે
- વૈશ્વિક સ્તરે જવા માટે ૧૧ કિલ્લાઓ માટે યુનેસ્કોને પ્રસ્તાવ મોકલવામાં આવ્યો છે
- નવી માઈક્રો અને સ્મોલ એન્ટરપ્રાઇઝ પોલિસી અમલમાં મુકાશે. રાજ્યમાં 18 લઘુ ઉદ્યોગો સ્થપાશે, દાવોસમાં થયેલા કરાર મુજબ ત્રણ લાખથી વધુ ઉદ્યોગો રાજ્યમાં આવશે
- શહેરી વિકાસ માટે ૧૦,૦૦૦ કરોડ રૂપિયાની જોગવાઈ; ૧૯,૦૦૦ કરોડ જાહેર કાર્યો માટે અનામત રાખવામાં આવ્યા છે
- ખેડૂતો માટે સોલાર એગ્રીકલ્ચર પંપ યોજના શરૂ કરવામાં આવશે. જેમાં ૮,૫૦,૦૦૦ નવા સોલાર એગ્રીકલ્ચર પંપ લગાવવામાં આવશે
- કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા મહારાષ્ટ્રમાં રેલવે લાઇન અને પ્રોજેક્ટ માટે ૧૫,૫૫૪ કરોડ રૂપિયા ફાળવવામાં આવ્યા છે