આ મહિલાને મળ્યું છે `ધ સન ક્વીન`નું બિરુદ, સન્માનમાં ગૂગલે બનાવ્યું છે ડૂડલ

મારિયા ટેલ્કેસ તેની પ્રારંભિક કારકિર્દી બાયોફિઝિક્સ અને જીવંત વિચારો દ્વારા સર્જાયેલી ઊર્જા પર સંશોધન કરવામાં વિતાવી

તસવીર સૌજન્ય: ગૂગલ

ગૂગલે સૌર ઊર્જા વૈજ્ઞાનિક મારિયા ટેલ્કેસ (Maria Telkes)ના સન્માનમાં એનિમેટેડ ડૂડલ (Google Doodle) બનાવ્યું છે. મારિયા ટેલ્કેસને `ધ સન ક્વીન` (The Sun Queen)નું પણ ઉપનામ આપવામાં આવે છે. મારિયા ટેલ્કેસનો જન્મ હંગેરિયન શહેર બુડાપેસ્ટમાં 12 ડિસેમ્બર, 1900ના રોજ થયો હતો. તેમણે વર્ષ 1924માં બુડાપેસ્ટ યુનિવર્સિટી (University of Budapest)માંથી પીએચડી સહિત વિજ્ઞાનમાં સંપૂર્ણ શિક્ષણ મેળવ્યું હતું. તે વર્ષ બાદ, યુ.એસ.માં એક સંબંધીની મુલાકાત લીધી અને નક્કી કર્યું કે તેણી ત્યાં જ રહેશે.

બાળપણથી જ સૌર ઊર્જા પ્રત્યે રસ

મારિયા ટેલ્કેસ તેની પ્રારંભિક કારકિર્દી બાયોફિઝિક્સ અને જીવંત વિચારો દ્વારા સર્જાયેલી ઊર્જા પર સંશોધન કરવામાં વિતાવી. તેમને પહેલેથી જ ગરમીને ઊર્જામાં રૂપાંતરિત કરવામાં રસ હતો. તેઓ 1939માં MIT સંશોધન જૂથમાં જોડાયા, જે ફક્ત સૌર ઊર્જા પર કેન્દ્રિત હતું. બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન, યુએસ ગવર્નમેન્ટ ઑફ સાયન્ટિફિક રિસર્ચ ઍન્ડ ડેવલપમેન્ટ ઑફિસે મારિયા ટેલ્કસને નોકરી પર રાખ્યા, જેથી તે તેના વિચારથી નવી ટેક્નોલોજી પર કામ કરી શકે. તેમણે સૌર ઊર્જાથી ચાલતા ડિસ્ટિલર વડે દરિયાના પાણીને પીવાલાયક બનાવ્યું, જેથી દરિયામાં ખોવાઈ ગયેલા સૈનિકો પાણી પી શકે. આ તેમની સૌથી પ્રખ્યાત શોધ હતી.

MIT સાથે કામ કરતી વખતે, તેમણે મેસેચ્યુસેટ્સમાં શિયાળા દરમિયાન ઘરોને ગરમ રાખવાના પ્રોજેક્ટમાં ભાગ લીધો હતો. તેમનો પ્રયોગ નિષ્ફળ ગયો અને તેમને એમઆઈટીની સોલાર એનર્જી ટીમમાંથી દૂર કરવામાં આવ્યા, પરંતુ તેણીએ પીછેહઠ ન કરી અને આ સમસ્યાનો ઉકેલ શોધવાનું નક્કી કર્યું.

આ પણ વાંચો: સ્માર્ટફોન ક્યારે આઉટડેટેડ બને છે?

સૌર ઓવનની શોધ કરી

1948માં, તેમણે આર્કિટેક્ટ એલેનોર રેમન્ડ સાથે મળીને એક સિસ્ટમ ડિઝાઇન કરી જે દિવાલોને સૂર્યપ્રકાશથી ગરમ કરી શકે. તેમણે 1953માં MIT છોડી દીધી અને ન્યૂયોર્ક યુનિવર્સિટી કૉલેજ ઑફ એન્જિનિયરિંગમાં તેમનું સૌર ઊર્જા સંશોધન ચાલુ રાખ્યું. ત્યાં તેમણે દાનમાં મળેલા પૈસાથી એક એવું ઓવન તૈયાર કર્યું, જે સૌર ઊર્જા પર ચાલતું હતું.
તેમનું સોલાર ઓવન એકદમ સલામત સાબિત થયું. બાળકો પણ તેનો સરળતાથી ઉપયોગ કરી શકે છે. પછી તેમણે ખેડૂતો માટે એક નવું ઓવન ડિઝાઇન કર્યું, જેથી ખેડૂતો સરળતાથી તેમના પાકને સૂકવી શકે. તેમના સોલાર ઓવન હજુ પણ ખૂબ જ લોકપ્રિય છે. આટલી બધી નવીનતાઓ પછી તે `ધ સન ક્વીન` તરીકે ઓળખાવા લાગ્યાં. 70 વર્ષ પહેલાં (12 ડિસેમ્બર, 1952) આ દિવસે તેમને સોસાયટી ઑફ વુમન એન્જિનિયર્સ એચિવમેન્ટ એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યાં હતાં. આજે તેમની 122મી જન્મજયંતિ છે.