03 February, 2023 03:27 PM IST | Mumbai | Gujarati Mid-day Correspondent
પ્રતીકાત્મક તસવીર
દેશમાં માસિક જીએસટી કલેક્શન સરેરાશ ૧.૫૦ લાખ કરોડ રૂપિયાની આસપાસ રહેવાની ધારણા છે અને એ નાણાકીય વર્ષ ૨૯૨૪માં ‘નવું સામાન્ય’-ન્યુ નૉર્મલ હશે જે જીએસટી નેટની અંદર નવા વ્યવસાયને લાવવાના પ્રયાસને ધ્યાનમાં રાખીને વધારો દેખાય છે એમ સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઑફ ઇનડાયરેક્ટ ટૅક્સિસ ઍન્ડ કસ્ટમ્સ (સીબીઆઇસી) ચીફ વિવેક જોહરીએ જણાવ્યું હતું. જોહરીએ જણાવ્યું હતું કે બજેટમાં આપવામાં આવેલા જીએસટી અને કસ્ટમ્સ રેવન્યુ કલેક્શન નંબર અનુક્રમે નજીવી જીડીપી વૃદ્ધિ અને આયાત વલણના આધારે વાસ્તવિક છે અને આગામી નાણાકીય વર્ષ માટે નિર્ધારિત પરોક્ષ કર વસૂલાત લક્ષ્યાંક હાંસલ કરવામાં આવશે.
જોહરીએ જણાવ્યું હતું કે સીબીઆઇસીએ કડક ઑડિટ અને ટૅક્સ રિટર્નની ચકાસણી, બનાવટી બિલિંગ અને ઇનપુટ ટૅક્સ ક્રેડિટ દાવાઓ સામે અમલીકરણની કાર્યવાહી દ્વારા જીએસટી કલેક્શનને વધારવા માટેની વ્યૂહરચના તૈયાર કરી છે. અમે કરદાતાનો આધાર વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીશું. કરદાતાના આધારમાં વૃદ્ધિ ખૂબ સારી રહી હોવા છતાં અમે જીએસટી શરૂ કર્યું ત્યારથી કરદાતાઓની સંખ્યામાં બમણા કરતાં વધુ વધારો કર્યો છે. અમને લાગે છે કે કેટલાંક ક્ષેત્રો એવાં છે જેમાં કરદાતાઓની વસ્તી વધારવાની ઘણી વધુ ક્ષમતા છે.
DIPAM સેક્રેટરી તુહિન કાન્તા પાંડેએ જણાવ્યું હતું કે સરકાર ચાલુ નાણાકીય વર્ષ માટે ૫૦,૦૦૦ કરોડ રૂપિયાના સુધારેલા સેલ-ઑફ લક્ષ્યાંકને હાંસલ કરવામાં મદદ કરવા માટે આવતા મહિના સુધી હિન્દુસ્તાન ઝિન્ક લિમિટેડમાં એના શેષ હિસ્સાનો એક ભાગ વેચે એવી શક્યતા છે.
આગામી નાણાકીય વર્ષ માટે સરકારે ૨૦૨૩-’૨૪ના બજેટમાં નિર્ધારિત સમાન ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ લક્ષ્યાંકને પહોંચી વળવા એચએલએલ લાઇફકૅર, પીડીઆઇએલ, શિપિંગ કૉર્પોરેશન અને બીઈએમએલ જેવી કંપનીઓમાં વ્યૂહાત્મક હિસ્સાના વેચાણની તૈયારી કરી છે.
સરકાર હાલમાં હિન્દુસ્તાન ઝિન્કમાં ૨૯.૫૪ ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. ૨૦૦૨માં એણે હિન્દુસ્તાન ઝિન્કનો ૨૬ ટકા હિસ્સો ખાણકામના અબજોપતિ અનિલ અગ્રવાલની આગેવાની હેઠળના વેદાંત જૂથને વેચ્યો હતો.
ભારતીય રૂપિયામાં ડૉલર સામે સરેરાશ ૨૫ પૈસાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. બજેટ દરમ્યાન શૅરબજારમાં મંદીનો માહોલ અને ફેડ દ્વારા વ્યાજદરમાં ૦.૨૫ ટકાનો વધારો કરાયો હોવાથી એની અસરે રૂપિયામાં નરમાઈ હતી.
ભારતીય રૂપિયો ડૉલર સામે ગુરુવારે ૮૧.૮૩ પર ખૂલ્યો હતો અને દિવસ દરમ્યાન વધુ નબળો પડીને ૮૨.૨૦ સુધી પહોંચ્યા બાદ દિવસના અંતે ૮૨.૧૯ પર બંધ રહ્યો હતો અને એ આગલા દિવસે ૮૧.૯૪ પર બંધ રહ્યો હતો. આમ ૨૫ પૈસાનો ઘસારો જોવા મળ્યો હતો.
ભારતીય શૅરબજાર માટે અદાણીનો એફપીઓ પાછો ખેંચાયો તો પણ મહત્ત્વનું કારણ હતું અને ૨૦,૦૦૦ કરોડ રૂપિયા આવતા અટકી ગયા છે, જેમાં વિદેશી ફન્ડોનો મોટો હિસ્સો છે, જેની અસર કરન્સી બજાર પર વધારે જોવા મળી હતી. શૅરબજાર પૉઝિટિવ રહ્યું હોવા છતાં રૂપિયામાં ઘટાડો હતો.
મંદી અને વૈશ્વિક મંદીની વધતી જતી આશંકાઓ વચ્ચે, બજેટ વિકાસલક્ષી છે, જે તમામ ક્ષેત્રોમાં ફાળવણીને વેગ આપે છે, એમ આઇટી ઉદ્યોગ સંસ્થા નાસ્કૉમે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું.
નાસ્કૉમે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે બજેટ સ્ટાર્ટઅપ સમુદાય માટે એક રમતનું મેદાન પણ પ્રદાન કરે છે અને ભારત સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે ત્રીજું સૌથી મોટું ઇકોસિસ્ટમ છે એ જાહેર કરે છે. મંદી અને વૈશ્વિક મંદીના વધતા ભય વચ્ચે વિકાસલક્ષી અને પ્રતિબદ્ધ બજેટ છે, જેણે તમામ ક્ષેત્રોમાં ફાળવણીને વેગ આપ્યો છે. ભારત વૈશ્વિક ડિજિટલ અર્થવ્યવસ્થા બનવાની વાત પર આગળ વધી રહ્યું છે. મુખ્ય હસ્તક્ષેપનાં ક્ષેત્રોમાં ફોકસ અને રોકાણ સાથે સ્પર્ધાત્મક લાભમાં વધારો કરી રહ્યું છે. ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાને ટેક-આધારિત, જ્ઞાન આધારિત અર્થવ્યવસ્થા તરીકે ગણાવતાં બજેટ ત્રણ મુખ્ય પરિવર્તનીય વલણો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે જે ભારતને એનો સ્પર્ધાત્મક લાભ બનાવવામાં મદદ કરશે. આ ત્રણ બાબતો ડિજિટલ પરિવર્તન, ઊર્જા પરિવર્તન અને સપ્લાય ચેઇન સ્થિતિસ્થાપકતા છે એમ નાસ્કૉમે જણાવ્યું હતું.